Muối cacbonat: Khái niệm, phân loại, tính chất và ứng dụng

Bạn đang xem: Muối cacbonat: Khái niệm, phân loại, tính chất và ứng dụng tại lasting.edu.vn

Muối cacbonat được chia thành các lớp khác nhau với các tính chất và ứng dụng cụ thể. Cùng Monkey tìm hiểu kỹ hơn về loại muối này và giải các bài tập trong SGK qua bài viết dưới đây.

Nêu khái niệm muối cacbonat?

Muối cacbonat là muối của axit cacbonic, nó gồm 2 loại: muối cacbonat CO32- và muối hiđro cacbonat HCO3-. Muối cacbonat rất phổ biến và có nhiều ứng dụng trong đời sống như làm nguyên liệu sản xuất vôi, xi măng, xà phòng, thuốc chữa bệnh, v.v.

Phân loại muối cacbonat

Muối cacbonat được phân thành hai loại chính: muối cacbonat trung tính và muối cacbonat axit.

• Muối cacbonat trung hòa: Được gọi là muối cacbonat không có nguyên tố H trong thành phần axit – bazơ. Ví dụ: Magiê cacbonat (MgCO3), canxi cacbonat (CaCO3), natri cacbonat (Na2CO3)…

• Muối cacbonat axit: Người ta gọi là muối hiđrocacbonat, tức là gốc axit có chứa nguyên tố H. Ví dụ: Natri bicacbonat NaHCO3; canxi bicacbonat (Ca(HCO3)2, kali bicacbonat (KHCO3)…

Độ tan của muối cacbonat

Hầu hết các muối cacbonat đều không tan trong nước, trừ một số muối cacbonat của kim loại kiềm như Na2CO3, K2CO3… Ngược lại, hầu hết các muối bicacbonat đều tan trong nước như Mg(HCO3)2, Ca(HCO3)2…

Tính chất hoá học của muối cacbonat

Muối cacbonat có những tính chất hóa học đặc trưng như phản ứng với dung dịch axit mạnh, phản ứng với dung dịch bazơ, phản ứng với dung dịch muối, dễ bị nhiệt phân hủy giải phóng CO2 (trừ Na2CO3, K2CO3…). Đặc biệt:

Muối cacbonat phản ứng với axit

Muối cacbonat dễ phản ứng với axit hơn axit cacbonic tạo thành muối mới và giải phóng khí CO2.

Để chứng minh tính chất hóa học này của muối cacbonat, SGK Hóa học 9 nêu thí nghiệm cụ thể cho dung dịch NaHCO3 và Na2CO3 lần lượt tác dụng với dung dịch axit clohiđric (HCl). Quan sát thí nghiệm ta thấy ở cả 2 ống nghiệm đều có hiện tượng bọt khí thoát ra. Điều này xảy ra do một phản ứng hóa học:

NaHCO3 (dd) + HCl (dd) -> NaCl (dd) + H2O (l) + CO2 (k)

Na2CO3 (dd) + 2HCl (dd) -> 2NaCl (dd) + H2O(l) + CO2 (k)

Phản ứng với dung dịch bazơ

Một số dung dịch muối cacbonat phản ứng với dung dịch bazơ tạo thành muối cacbonat không tan và bazơ mới

Ví dụ:

K2CO3 (dd) + Ca(OH)2 (dd) -> CaCO3 (rắn – trắng) + 2KOH (dd)

Lưu ý: Muối hiđrocacbonat phản ứng với dung dịch kiềm tạo thành muối trung hòa và nước.

Ví dụ:

NaHCO3 (đ) + NaOH (đ) -> Na2CO3 (đ) + H2O (l)

Phản ứng với dung dịch muối

Dung dịch muối cacbonat có thể phản ứng với một số dung dịch muối khác tạo ra 2 muối mới.

Ví dụ: Làm thí nghiệm cho dung dịch natri cacbonat (Na2CO3) phản ứng với dung dịch canxi clorua (CaCl2), xuất hiện kết tủa trắng đục hoặc trắng đục. Ta có phương trình phản ứng sau:

Na2CO3 (dd) + CaCl2 (dd) -> CaCO3 (rắn – trắng) + 2NaCl (dd)

Phản ứng phân hủy muối cacbonat

Nhiều muối cacbonat, trừ muối cacbonat trung hòa của kim loại kiềm, dễ bị nhiệt phân hủy, giải phóng khí cacbonic. Ví dụ:

CaCO3(r) -> nhiệt độ CaO(r) + CO2(k)

2NaHCO3 (r) -> nhiệt độ Na2CO3 (r) + H2O (h) + CO2 (k)

Xem thêm:

Ứng dụng của muối cacbonat trong đời sống và sản xuất

Muối cacbonat có nhiều ứng dụng trong đời sống thực tiễn cũng như trong sản xuất công nghiệp. Mỗi loại muối cacbonat cụ thể có những ứng dụng riêng:

tên muối	Đăng ký
CaCO3 (canxi cacbonat)	Ứng dụng trong ngành xây dựng như đá granit, đá xây dựng, thành phần xi măng. Ứng dụng trong ngành sơn, canxi cacbonat được dùng làm chất độn chính. Ứng dụng làm tấm trần, khung nhựa, ống nhựa PVC…
Na2CO3 (natri cacbonat)	Nguyên liệu sản xuất thủy tinh (chiếm 13-15%) Là một chất phụ gia trong xà phòng và chất tẩy rửa. Nguyên liệu cho nhiều sản phẩm hóa học dựa trên natri.
NaHCO3 (natri bicacbonat – muối nở)	Tạo độ giòn, xốp và đẹp mắt cho bánh. Tạo bọt và tăng pH trong một số thuốc như thuốc nhức đầu. Giải quyết các vấn đề về răng miệng như ngừa sâu răng, mòn răng, nha chu… Ứng dụng bào chế các chế phẩm trung hòa axit dịch vị điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản…

Bài tập về muối cacbonat SGK Hóa học 9 có lời giải

Một số bài tập về muối cacbonat dành cho các bạn ôn tập kiến ​​thức lý thuyết và vận dụng thực hành:

Bài tập 2 SGK Hóa học 9 trang 91

Dựa vào tính chất hóa học của muối cacbonat, hãy nêu tính chất của muối MgCO3 và viết các phương trình hóa học minh họa.

Câu trả lời gợi ý:

MgCO3 có tính chất của muối cacbonat.

MgCO3 + H2SO4 → MgSO4 + CO2↑ + H2O.

MgCO3 -> (nhiệt độ) MgO + CO2.

Bài tập 3 SGK Hóa học 9 trang 91

Viết các phương trình hóa học cho các chuyển hóa sau:

C -> CO2 -> CaCO3 -> CO2

Câu trả lời gợi ý:

phương trình hóa học:

(1) C + O2 ->(nhiệt độ) CO2

(2) CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 + H2O

(3) CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + CO2 + H2O

Bài tập 4 SGK Hóa học 9 trang 91

Cặp chất nào sau đây phản ứng được với nhau?

a) H2SO4 và KHCO3; b) K2CO3 và NaCl; c) MgCO3 và HCl; đ) CaCl2 và Na2CO3; e) Ba(OH)2 và K2CO3

Giải thích và viết phương trình hóa học.

Câu trả lời gợi ý:

Các cặp chất có thể phản ứng với nhau là cặp chất a, c, d và e. Phương trình hóa học như sau:

H2SO4 + 2KHCO3 → K2SO4 + 2CO2 + 2H2O

MgCO3 + 2HCl → MgCl2 + CO2 + H2O

CaCl2 + Na2CO3 → CaCO3 + 2NaCl

Ba(OH)2 + K2CO3 → BaCO3 + 2KOH

Những cặp chất không phản ứng với nhau: b).

Chú ý: Điều kiện để phản ứng trao đổi xảy ra trong dung dịch chỉ khi sản phẩm tạo thành là chất kết tủa (không tan) hoặc chất khí.

Bài tập 5 SGK Hóa học 9 trang 91

Tính thể tích khí CO2 (dktc) tạo thành để dập tắt đám cháy nếu trong bình chữa cháy có dung dịch chứa 980g H2SO4 tác dụng hết với dung dịch NaHCO3.

Câu trả lời gợi ý:

Phương trình hóa học của phản ứng:

2NaHCO3 + H2SO4 → Na2SO4 + 2CO2 + 2H2O

Như vậy: nCO2 = 2 x nH2SO4 = 10 x 2 = 20 mol.

VCO2 = nx 22,4 = 20 x 22,4 = 448 lít.

Trên đây là phần tổng hợp toàn bộ kiến ​​thức lý thuyết về muối cacbonat và gợi ý cách giải một số bài tập trong SGK cho bạn đọc tham khảo. Hãy thường xuyên truy cập website Monkey để tham khảo thêm nhiều kiến ​​thức môn học hay và đừng quên chia sẻ nếu thấy bài viết hữu ích nhé!

Bạn thấy bài viết Muối cacbonat: Khái niệm, phân loại, tính chất và ứng dụng có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Muối cacbonat: Khái niệm, phân loại, tính chất và ứng dụng bên dưới để lasting.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: lasting.edu.vn

Nhớ để nguồn bài viết này: Muối cacbonat: Khái niệm, phân loại, tính chất và ứng dụng của website lasting.edu.vn